Deze eerste maand op de nieuwe website januari 2010 is Anja Ammerlaan onze deskundige van de maand! Zij is gewichtconsulente en zal het spits afbijten! Vragen kunnen hier in het forum van de deskundige van de maand gesteld worden. Hieronder stelt Anja zich voor.

“Ik ben Anja Ammerlaan-de Waal. Ik ben 41 jaar, getrouwd en moeder van twee prachtige zonen. Ik heb de HBO-verpleging in 1991 afgerond. Tijdens het vierde jaar van de opleiding is bij mij de ziekte van Bechterew geconstateerd. Ondanks dit heb ik een jaar als uitzendkracht gewerkt in het academisch ziekenhuis St.Radboud te Nijmegen.

Omdat geen werkgever het toen der tijd met mij aandurfde als verpleegkundige ben ik in de WAO terecht gekomen. Dit heeft mij een hoop werkervaring gebracht in verschillende vrijwilligers banen, een opleiding richting gezondheidsvoorlichting aan de Hogeschool te Rotterdam en een zelfstudie Nima A-marketing. Hiermee ben ik als vertegenwoordiger gaan werken. Dit bleek voor mij niet prettig  in combinatie met een jong gezin. Vanaf 1 januari 2000 ben ik voor mezelf begonnen als gewichtsconsulent. Dit heeft zich uitgebreid met voetreflexologie, energetische therapie (reiki), Bachremedies en inmiddels een opleiding tot integratief psychotherapeut. Deze combinatie maakt dat ik mijzelf nu natuurgeneeskundig therapeut mag noemen.

Ik ben zeer vereerd om bij jullie de deskundige van de maand te mogen zijn.
Ik ben uitgenodigd omdat ik iets van voeding en reuma af zou weten. Als gewichtsconsulent begeleid ik al 10 jaar mensen richting een gezond eetpatroon. Als natuurgeneeskundig therapeut ga ik ervan uit dat de voeding een belangrijke bijdrage levert aan een evenwichtige energetische balans van ieder mens. Mijn ervaring is dat reuma de balans in het leven behoorlijk uit evenwicht kan brengen. Dit zie ik dan vaak terug in het eetpatroon. Meestal averechts. Op tijden dat de reuma opvlamt en het lichaam hard gezonde voeding nodig heeft, blijkt het in de praktijk dat men het moeilijker vind om een gezond eetpatroon te handhaven.

Vanuit mijn werkervaring (ook met reumapatiënten) en mijn eigen ervaring als reumapatiënt denk ik de meeste van jullie vragen te kunnen beantwoorden. En als ik jullie een antwoord schuldig moet blijven hoop ik jullie de juiste weg naar een antwoord te kunnen vertellen.”

Forumvragen

“Het nieuwe jaar is weer begonnen en ik hoor overal om me heen dat mensen weer met een dieet zijn begonnen: het ziekenhuis dieet, Sonja, Soepdieet, Atkins dieet.. noem het maar op. Waarom trapt iedereen er elke keer weer in? Bij mijn weten helpen deze dieeten niet, of heb ik dat verkeerd? Zijn er daarnaast aanwijzingen dat bepaalde punten in combinatie met een reumatische aandoening voor extra ontstekingen zorgen? Ik heb wel eens iets gehoord over koffie, chocola en rode wijn.”

“Deze dieten werken inderdaad niet. Vaak zijn er te weinig kcal en/of voedingsstoffen (vitamines/mineralen) aanwezig. Dit lokt jo-joen uit. Bovendien wordt het onderliggend gedragspratroon (de functie en het ontstaan van het gedrag) niet aangepakt. Voor de aanpak van dit gedragspatroon is er deskundige begeleiding nodig van een (integratief) psychotherapeut) of psycholoog of een andere deskundige die dit kan.
Een extra risico is er voor mensen met een chronische ziekte en dus ook reuma bij dieten. Dit komt omdat er een verhoogde behoefte is aan energie en vitamines en mineralen. Dit omdat het ziekteproces energie vergt.

Belangrijk is dus om voldoende voeding binnen te krijgen. Afgestemd op je eigen energiebalans. Dan kom je niet aan en val je niet af. Waarschijnlijk weet je zelf wel wat voeding is en wat vulling is. Mijn advies is altijd: zorg ervoor dat je 95% voeidng binnenkrijgt, dan mag er 5% vulling zijn. Alles mag daarbinnen gegeten worden. Het gaat erom dat het jou behoefte bevredigd in de breedste zin van het woord. Voor een screening of je je energie en je voedingsstoffen binnenkrijgt kun je altijd eenmaling naar een gewichtconsulent of naar een dietist.

In 5% van de gevallen blijkt er een relatie te zijn tussen reuma en bepaalde voedingsstoffen. In 95% dus niet. Heb je dit vermoeden dan kan je dit zelf uitproberen. Vermijd de voedingsstoffen die je verdenkt en eet ze 2 maanden consequent niet. Scoor hierbij je pijn, stijfheid, moeiheid ed. Als dit vooruit gaat dan heb je je eigen bewijs. Ik ga er altijd van uit dat jouw lichaam het antwoord wel geeft. Een hardere methode is om 1-2 dagen heel veel van deze voedingsstof te eten. Bij reuma loop je hierop het risico op een opvlamming van je ziekte.”

Op het moment ben ik bezig mijn eetpatroon in evenwicht te krijgen. Het gaat hartstikke goed en ik voel me daardoor ook beter (minder pieken en dalen in de vermoeidheid). Ik vind het wel moeilijk om aan de volledige hoeveelheid voedsel te komen die is voorgeschreven door het voedingscentrum (aantal boterhammen, aantal zuivelproducten en de hoeveelheid groente per dag), nu gaf mijn dietiste al aan dat dit voor veel mensen moeilijk haalbaar is, maar nu vraag ik me af of er een voedingsgroep (koolhydraten, of bepaalde vitamines) is die voor reumapatienten extra belangrijk is, bijv voor je botten/spieren. Dan kan ik daar expliciet op letten dat ik die benodigde hoeveelheden binnen krijg. Dan nog een vraagje. Omdat mijn eetpatroon vorig jaar heel slecht was had ik een tekort aan vitamine D en ben ik op aanraden van mijn huisarts begonnen met het slikken van vitamine tabletten D10. Nu is mijn eetpatroon weer hersteld en vraag ik me af of ik hier mee kan stoppen? Ik kan natuurlijk een bloedonderzoek laten doen om te kijken of mijn waarden nu goed zijn, maar is een tekort aan vitamine D ook ergens anders aan te merken (zoals je dat bij vitamine B aan je haar en nagels kan merken).

“Je lichaam heeft je het antwoord eigenlijk al gegeven. Je voelt je minder moe. Dat lijkt me een grote winst. Je kunt niet meer eten dan je kunt. Het gaat om de verhouding in het eten. Van de 100% die je eet is het advies van het voedingscentrum om 50-55% uit koolhydraten te halen, 10-15 % uit eiwitten en 30-35 % uit vetten. Als je minder eet eet je minder in deze verhouding. Meestal komt dit erop neer dat je minder brood eet dan het advies aangeeft. De groenten die is aanbevolen 200gram (op je bord) en het fruit 200 gram (2 stuks) hou je er altijd in. Wil je dit zelf doorbereken dan kun je de eetmeter bestellen bij het voedingscentrum. Hierin kun je de meeste vitamines/mineralen doorbereken en deze verhouding tussen koolhydraten, eiwitten en vetten.
Qua vitamine D. Als je dit van de huisarts hebt gekregen dan had dit een reden. Dus altijd ook in overleg met de huisarts weer stoppen.

Vitamine D is een in vet oplosbare vitamine. Dit houdt in dat je er ook een teveel van kan krijgen en dat slikken niet zonder risico’s is. Vitamine D wordt aangemaakt onder invloed van zonlicht. Op een dag met bewolking is zo’n 20-30 minuten buiten zijn en dus licht opvangen op je handen en je gezicht al voldoende voor de aanmaak van vitamine D. Je bent hier dus niet afhankelijk van van je voeding. Vitamine D is belangrijk voor de botaanmaak. Qua reumatische aandoeningen wordt er in het voedingsadvies aandacht op gevestigd bij osteoporose.”

Waar zit eigenlijk allemaal calcium in (naast zuivel)? En nog een andere vraag: als mijn reuma erg actief is, ben ik al te moe om te kauwen. Dan eet ik weinig en mede daardoor val ik binnen korte tijd heel veel af. Is dat jojo’en op lange termijn slecht? Wat kan ik daar tegen doen, heb je tips voor gezonde dingen om te drinken/lepelen? Ik kom algauw uit op appelmoes, pap en van die fruitontbijtjes, maar iets anders is ook wel eens lekker…

“Calcium zit ook veel in onderstaande producten. Dit is een TOP 10 per 110 gram product. Zoals je ziet staat melk op de 10 de plaats. Dus variatie genoeg mogelijk.

1. Zeewier; Hiziki, Wakame, Kelp, Kombu, Dulse
2. Tahin sesampasta, sesamzaad
3. Pesto
4. Broodbeleg; melassestroop, chocoladehagelslag , hazelnootpasta, kaas
5. Voedingsbiscuit
6. Groenten; waterkers, boerenkool, koolsoorten, spinazie, ramenas, bloemkool
7. Noten; pistache, hazelnoot<
8. Vleesvervangers; kaas, garnalen, gamba, tahoe, schol, tong
9. muesli
10. melkproducten

Vervelend dat je op sommige momenten te moe bent om te kauwen. Ik ga ervan uit dat veel lezers dit herkennen. Tenslotte is onze kaak ook een gewricht al denken we daar niet zo snel aan. Op zo’n moment dan rest er nog te drinken. Dat is natuurlijk altijd beperkt. Qua variatie noem je al een hoop. Nog wat energie rijke ideetjes uit de praktijk te bereiden met een scaker of staafmixer of iets anders dat pureert. Want belangrijk is inderdaad om die voldoende hoeveelheid energie binnen te krijgen. Helemaal als de reuma actief is en je meer verbruikt.
– Warme maaltijd kun je ook pureren. Vlees, groenten en aardappels apart.
– Alle stamppotten hoef je bijna niet op te kauwen. Als je kaas als eiwitbron gebruikt dan heb je direct calcium binnen. Dit smelt door de warmte en dan heb je een warme maaltijd waarop je amper hoeft te kauwen. Je kan met koolsoorten waarin ook veel calcium zit (brocolli, bloemkool, witte kool, savooie kool) ook stamppot maken.
– Als eiwitbron bij de warme maaltijd kan je ook eens een ei koken en daarbij zelf satesaus maken van pindakaas (3 flinke eetlepels), sambal(mespunt), ketjap(1 eetlepel) en melk. Je maakt dit op gewenste dikte met bloem. Hierbij zou je sperziebonen of iets kunnen eten. Groenten zijn altijd zacht als je ze goed kookt. Als koolhydraat variant zou je dan couscous kunnen nemen. Dit is zeer snel gaar (gewoon 5 minuten laten staan in gekookt water) en bevat zeer veel calcium en is zeer zacht.
– Drankvarianten kunnen zijn: een stuk fruit (alle zachte soorten zijn geschikt), 200 ml volle yoghurt, volle kwark  met 4 eetlepels zemelen/noten/muesli/cruesli
– Milkshake kun je zelf maken met 1 deel fruit, 1 deel melk en 1 deel roomijs (in smaak) en een scheutje siroop naar keuze.”

Ik ben vanwege mijn reumatische aandoening afhankelijk van een rolstoel. Nu probeer ik heel erg te letten op wat ik eet, omdat de kilo’s er wel aanvliegen als je niet beweegt en alleen maar lekkernij eet. Nu zou ik net zo graag als alle andere vrouwen die een goede voornemen heeft zoals een beter eetpatroon dat in balans is willen creeren. Heb je nog tips en adviezen voor mij waar ik ik moet letten als je in een rolstoel zit en weinig beweegt en toch een beetje wilt afvallen.
Dan heb ik nog een klein vraagje. Kun je met een reumatische aandoening gevoeliger zijn voor melkproducten en dan voornamelijk voor chocolade en noten?

Om bij je laatste vraag te beginnen. Als reumapatient kun je net als ieder ander gevoelig zijn voor melkproducten, chocolade en noten. Je kunt dit zelf uitproberen. Hiervoor verwijs ik je naar voorgaand antwoord. Er kunnen ook relaties zijn tussen reuma en voedingsallergie, maar dat is slechts bij 5% het geval. Je kunt ook allergietesten laten doen. Hiervoor kun je via je huisarts een verwijzing krijgen.
Qua afvallen het volgende. Als je in de rolstoel zit is je energiebalans anders. Je verbruikt waarschijnlijk minder (tenzij je veel spierspasmen hebt en dat is bij reuma niet zo). Je inname dien je dus af te stemmen op je verbruik. Je komt aan als je meer inneemt dan je gebruikt.
Waar deze balans is dat is uitproberen? Als je me je email geeft dan zal ik je een twee weken menu van 1350 kcal sturen. Dat kan niet op deze pagina verwacht ik. Hiermee zul je ws. goed in de buurt van je verbruik zitten, krijg je alle voedingsstoffen binnen en loopt geen risico op jo-joen. Zo eten vergt wel wat van je. Weten is de ene kant, het uitvoeren de andere kant. Hierbij loop je aan dat je lekkernijen als uitzondering mag eten. Uit ervaring weet ik hoe moeilijk dit is. Veel mensen hebben als uitlaatklep beweging en dit is juist bij mensen met reuma beperkt. Een gezond gewicht daarentegen extra belangrijk. Goede begeleiding hierin middels coaching of therapie blijkt vaak op zijn plaats. Essentieel is om te kiezen voor gezonde voeding en niet kiezen tegen een te zwaar gewicht. Een keuze tegen is geen motivatie op de lange termijn. Je voedingspatroon is iets voor je levenlang en dus automatisch lange termijn. Of coaching of therapie goed is moeilijk aan te geven. Kwaliteit probeert men te waarborgen door vergoedingen. Mocht je begeleiding willen onderzoek dan of iemand is aangesloten bij een beroepsvereniging en of er vergoedingen middels de zorgverzekering mogelijk zijn. De soort therapie maakt niet zoveel uit blijkt uit onderzoek, de therapeut des te meer. In deze heeft iemand die iets van voeding en coaching/therapie weet de voorkeur, want dan heb je twee vliegen in een klap.”

Ik ben al vanaf baby bekend met suikerallergie. Vanaf het moment dat het bekent werd tot halver wegen de basisschool,  heb ik tabletjes gehad en een suiker vrij dieet. Dit ging erg goed. Bij mij was toen der tijd de reactie op suiker, uitslag en driftbuien. Ik had toen ook al heel erg last van mijn spieren en gewrichten maar toen kon er nog geen verband worden gelegd. Halverwege de basisschool ben ik weer over gegaan op het hedendaagse voedsel en moest stoppen met de tabletje. Een paar jaar later kreeg ik op andere plaatsen uitslag en de driftbuien veranderde in heftige stemmingswisselingen. 3 jaar terug werd er bij mij Fibromyalgie geconstateerd. In dat zelfde jaar kreeg ik een Hypo. Mijn suiker was der mate laag dat ik niet meer bij kennis was. Toen zijn we met behulp van mijn Reumaconsulent mijn geschiedenis terug gaan kijken. Mijn suikerallergie, is nooit over geweest en er bleek ook een relatie te zijn met suiker en Fibromyalgie. Hoe meer suiker ik neem hoe meer last ik heb van mijn spieren. Mijn suikerallergie is in der loop der jaren alleen maar erger geworden. Hoe meer suiker ik neem hoe sneller mijn suiker spiegel zakt waardoor ik misselijk wordt na het eten en drinken van suiker. Ik word chagrijnig en krijg uitslag. Ik ben nu weer 2 jaar bezig met een suikervrij dieet. Maar af en toe krijg ik toch last van suiker buien. Dus mijn lichaam schreeuwd dan op zoete dingen. Nu heb ik een vooraad pot met suikervrije snoep, chocola en koek. Al eet ik mij daar misselijk aan het help niet. Ik moet dan echt iets eten met suiker net zo lang tot ik misselijk ben van de hoeveelheid suiker (dan is deze hoeveel heid suiker nog lange na niet de hoeveelheid dat een “gezond” iemand tot zich kan nemen).
Weet u misschien wat ik tegen deze buien kan doen? Ik neem dan wel eens een appel, maar dat is ook niet altijd goed, wegens de vele “snelle” suikers. Soms dan eet ik, naar mijn idee, geen suiker maar zit ik toch laag. Er is overigens geen suikerziekte bij mij gevonden. Weet u misschien voedingsmiddelen die hier ook voor kunnen zorgen dat mijn suiker laag wordt. Het gaat met name om de geraffineerde suikers. Dus wat kan ik beter niet op brood doen en met het avond eten, eten?

“Dank voor je duidelijke en open verhaal. Je bent je zeer bewust van wat suiker met je lichaam doet. Ik snap je vraag niet helemaal. Je zit met een laag suiker en wilt voedingsmiddelen die je suiker laag maken. Als het om suiker gaat gaat het om het gehalte aan suiker in je bloed. Suikers in je voeding zijn de koolhydraten. Als je deze eet stijgt je bloedsuiker altijd. Dus verlaagt nooit. Wat je wel middels voeding kunt doen is je bloedsuiker zo stabiel mogelijk houden. Dit kan door veel meervoudige koolhydraten te eten en/of enkelvoudige koolhydraten te combineren met meervoudige koolhydraten, eiwitten en vetten. Het lijkt me belangrijk dat je alles over koolhydraten in relatie tot bloedsuiker snapt. Daarom wil ik je mijn voorlichtingsmateriaal hierover sturen. Ik weet niet hoe ik het hier bij kan voegen dus als je me je emailadres doorgeeft dan stuur ik het je op. Bij je verhaal heb ik een aantal vragen die je wellicht zelf weet of nog kan laten onderzoeken:
– je hebt geen suikerziekte; is hypoglycaemie onderzocht? Heb je een GTT (glucose tolerantie test) gedaan. Dit is een 2,5 durend onderzoek waarbij je veel snelle suikers inneemt en je bloedsuiker om het half uur wordt gemeten.
– hoe is de allergie voor suiker vastgesteld? Ben je allergisch voor andere zaken die vaak in zoetigheden zitten zoals kleurstoffen ed.? Is dit onderzocht?
– bloedsuikerwisselingen kunnen naast voeding ook veroorzaakt worden door stress. Dit komt dat er bij elke vorm van stress adrenaline aangemaakt wordt waardoor er een bloedsuikerpiek ontstaat. Deze is vaak heftiger dan een bloedsuikerpiek veroorzaakt door voeding. Een tegenreactie komt dan hormonaal op gang middels cortisol. Als dit mechanisme vaak ingezet wordt dan loop je kans op een hoge cortisolspiegel in je lichaam. Dit veroorzaakt chronische moeheid. De vraag is dus of je veel stress (emotioneel, lichamelijk en/of mentaal) ervaart?
Kortom: geen eenduidig antwoord wel een hoop vragen.”