Ik kan me nog goed herinneren dat ik er tegenop zag mijn oma te vertellen dat ik reuma heb. Het zal een combinatie geweest zijn van haar enerzijds willen beschermen en anderzijds was ik ook bang dat ze het niet helemaal zou begrijpen. Mijn oma was toen al begin 80 en geloofde nooit zo in ziek zijn. Toen ik dan toch mijn moed bij elkaar had geraapt, was haar reactie zoals ik al had voorzien, tweeledig: ‘’Ach lieverd, wat naar voor je!’’ en vlak daarna gevolgd door ‘’Wat is dat toch tegenwoordig? Toen ik jong was werd niemand ziek’’. Dat ik haar niet kon uitleggen waarom ik deze ziekte had gekregen (iets raars gegeten? Een virus? Te weinig geslapen?), maakte het nog moeilijker voor haar om te begrijpen wat er nu eigenlijk met me aan de hand was. Mijn oma kende alleen het beeld van haar buurman met reuma wiens handen volledig vergroeid waren. Dat ik medicijnen moest gebruiken vond ze verschrikkelijk voor me, maar dat mijn handen (gelukkig!) nog in geen enkel opzicht op die van haar buurman leken, maakte dat ze de voorschriften van mijn dokter toch niet helemaal kon volgen. Veel hadden we het er dan ook niet over, reuma was niet meer dan een gegeven. Zelf kreeg ze twee jaar later de diagnose kanker. Haar oncoloog sprak destijds over weken, misschien een aantal maanden die ze nog te leven had. Dat is nu ruim drie jaar geleden. Net als over mijn reuma, spraken we ook zelden over haar kanker. Naar het ziekenhuis gaan wilde ze niet, wat brachten de scans of bloeduitslagen haar nou? En ziek? Nou ze voelde zich helemaal niet ziek, ze werd gewoon een jaartje ouder. Van doodgaan was volgens haar nog helemaal geen sprake, er was nog veel te veel wat ze hier mee moest maken.

Hoe broos haar lichaam ook werd, mijn oma bleef beweren dat het allemaal best goed ging. Haar lijf zo mager, haar huid zo dun. Maar haar karakter nog pittig als altijd. Pas toen ze eind december haar heup brak en ze vanuit het ziekenhuis naar een revalidatiecentrum ging, voelde ze dat ze haar lichaam dit keer niet meer bij kon benen. Voor het eerst in al die jaren hoorden we haar over pijn en voor we het wisten, sliep ze vorige maand ‘zomaar’ in.

Als ik nu terugkijk op haar reactie toen ik vertelde dat ik reuma had, zie ik dat ze met mij hetzelfde omging als met zichzelf. Ze wilde mij geen pijn doen door te beweren dat er in haar tijd niemand ziek werd. Je zou het ontkenning van de werkelijkheid kunnen noemen, of je kop in het zand steken, maar voor mijn oma was het de manier om met dit soort tegenslagen te leven. De ziekte geen grote plek geven, het liefst zelfs verstoppen totdat het echt niet meer anders kon. Het heeft haar minstens drie jaar meer gebracht dan haar oncoloog haar had gegeven.

Mijn oma kon met haar hoofd 10x zoveel als met haar lichaam. Want ze geloofde niet zo in ziek zijn.