Medicijntekort

Om de zoveel tijd zie je het voorbij komen. Er is weer een tekort aan een bepaald medicijn of het is moeilijk leverbaar. Of je merkt het zelf als je je medicatie op wilt halen bij de apotheek. Het is dan heel belangrijk dat je dit meldt bij instanties zoals het Instituut Verantwoord Medicijngebruik (IVM) of je vult het contactformulier in van het Landelijk Meldpunt Zorg. Super irritant dat medicijntekort! Want helaas zijn we als reumapatiënten daar vaak best wel afhankelijk van. Maar hoe ontstaat een medicijntekort? En zijn er oplossingen om dat te voorkomen?  

Oorzaken 

Meestal is de oorzaak van een medicijntekort een productietekort. Oftewel, er wordt te weinig van de medicatie gemaakt dan patiënten nodig hebben. Dat kan meerdere oorzaken hebben. Het kan door een grondstoftekort komen. Dat kan het medicijnstofje zelf zijn, maar ook een vulmiddel of de vloeistof waarin het medicijn wordt opgelost. Het zal altijd even tijd kosten voor het grondstoftekort weer is opgelost en het medicijn weer leverbaar is (Iyengar et al., 2016; Turbucz et al., 2022).

Een andere oorzaak van een medicijntekort is doordat het medicijn opeens meer voorgeschreven wordt dan in de afgelopen jaren. Dat kan bijvoorbeeld komen doordat een ander medicijn niet leverbaar is en er dus wordt teruggegrepen op een medicijn wat ook goed werkt. Maar we weten ook dat reuma steeds meer voorkomt, dus het kan ook zijn dat er in dat jaar opeens meer patiënten dat medicijn nodig hebben. De fabrikant kan dat niet voorspellen en zo ontstaat er een tekort. Het heeft geen zin om van tevoren een medicijn veel te veel te maken. Er zit een houdbaarheidsdatum op het medicijn en als het dan toch minder voorgeschreven wordt dan moet er veel weggegooid worden. Zonde! 

Patent 

Eén van de oplossingen om een tekort te voorkomen is dat een medicijn gemaakt mag worden door meerdere bedrijven. Elk nieuw medicijn wordt namelijk op de markt gebracht met een zogeheten ‘patent’. Dat is een soort briefje wat het bedrijf aanvraagt waardoor alleen het bedrijf wat het medicijn heeft ontwikkeld het medicijn mag maken. Dit is normaal gesproken maximaal 20 jaar. Dit is fijn voor het bedrijf zodat niemand ‘ervandoor’ kan gaan met hun idee en kan doen alsof zij het medicijn hebben bedacht. Het nadeel met een patent is dat een dreigend tekort niet opgevangen kan worden door andere fabrikanten. Het kan dan ook langer duren voor een medicijn weer genoeg op voorraad is. 

Zorgverzekeraar 

En dan heb je natuurlijk nog altijd de zorgverzekeraar. Een zorgverzekeraar kiest bij een medicijn wat door meerdere fabrikanten gemaakt mag worden vaak maar één of twee merken uit die ze vergoeden. Handig? Nee, voor de patiënten absoluut niet! Helaas zit hier ingewikkelde regelgeving achter en is dat niet zomaar te veranderen. Maar bij een medicijntekort van een bepaald merk moet je natuurlijk (tijdelijk) overstappen naar een ander merk en het kan zijn dat je zorgverzekeraar dat normaal gesproken niet zou vergoeden. Moet je (tijdelijk) overstappen naar een ander merk? Check dan altijd even met je apotheek of je zorgverzekeraar dit merk ook vergoed. Zo niet, laat dan je arts een brief schrijven waarin vermeld staat dat je nu echt dit andere merk nodig hebt en dat de zorgverzekeraar dat moet vergoeden. Dan zou het meestal goed moeten komen! 

Dit stuk is geschreven door Corlinda. Meer lezen over medicijntekort? 

• Iyengar, S., Hedman, L., Forte, G., & Hill, S. (2016). Medicine shortages: a commentary on causes and mitigation strategies. BMC medicine, 14(1), 124. doi: 10.1186/s12916-016-0674-7  
• Turbucz, B., Major, M., Zelko, R., & Hanko, B. (2022). Proposal for Handling of Medicine Shortages Based on a Comparison of Retrospective Risk Analysis. International journal of environmental research and public health, 19(7), 4102. doi: 10.3390/ijerph19074102 
• Instituut Verantwoord Medicijngebruik: https://www.medicijngebruik.nl/over-ivm 
• Farmaco; website voor geneesmiddelentekorten: https://farmanco.knmp.nl/  
• College ter beoordeling van geneesmiddelen: https://www.cbg-meb.nl/onderwerpen/medicijninformatie-medicijntekorten