Wandelstok

Ik heb er al eerder over geschreven, maar het is wel weer eens tijd voor een opfrisser: stigmatisering en onbegrip. Ik kan erover blijven schrijven, want in het algemeen ervaren jongeren met een onzichtbare ziekte zoals reuma dit nog steeds. Zo ook ik zelf – de afgelopen tijd nog een stukje meer.

Wie mijn columns leest, weet dat het het afgelopen halfjaar niet ontzettend goed is gegaan met mijn reuma. Ik ben heel afhankelijk geworden van mijn wandelstok, die ik eigenlijk overal mee naartoe neem. Op het congres in Gotenburg moest ik soms binnen de hotelkamer al met de stok lopen, en ook op een weekend weg naar de Veluwe had ik niet zonder gekund. Maar ook gewoon in mijn dagelijks leven, met het openbaar vervoer en op mijn werk, moet ik mijn stokkie bij me hebben.

En dat is precies waar het stigma me weer in mijn gezicht slaat. Mensen die raar gaan staren als ze me mank zien lopen – zowel met als zonder mijn stok. Mensen die bozig kijken als ik vraag of ze hun tas op de grond kunnen zetten zodat ik kan zitten in de metro of tram. Mensen die niet snappen waarom ik de ene dag wel gewoon soepel kan lopen, maar de volgende dag amper een trap op of af kom.

Ik geef toe, het is vast ook een gek gezicht. Een jonge vrouw die er verder gezond uitziet, met een wandelstok alsof ze een jaar of tachtig is. Of, als ik mijn stok niet gebruik, die hinkend loopt terwijl er aan de buitenkant niets te zien is. Ik snap écht dat mensen zich afvragen wat er aan de hand is. Maar toch is het vermoeiend om het zo openlijk te merken – om je bezwaard te voelen dat je mensen ophoudt op de trap in het station omdat de roltrap stuk is, om te voelen dat je bekeken wordt.

Natuurlijk pak ik dat ding ook niet voor de lol, maar dat lijken mensen niet altijd te snappen. Die blikken van onbegrip kunnen soms ook wel een vleugje medelijden erdoorheen krijgen. Dan is het fijn om te zien dat mensen het naar voor je vinden, maar toch word ik liever niet zielig gevonden.

Hoe kun je er dan wél mee omgaan als buitenstaander? Wat mij betreft is het vooral fijn om te voelen dat ik en mijn wandelstok er gewoon mogen zijn. Dat ik me er niet voor hoef te schamen dat ik moet zitten in het OV, en dat ik me niet een puzzel voel die opgelost moet worden. En als je het wel echt wilt weten, vraag er dan naar. Ik vertel met alle liefde over mijn ziekte – alles is beter dan het gevoel nagestaard te worden. Sta jij hier volgende keer als je iemand met een zichtbare beperking ziet ook bij stil?