Waarom komt uveïtis voor bij reuma?

Uveïtis (een bepaald type oogontsteking) en reuma, dat klinkt wellicht als een gekke combinatie. Wat hebben je ogen met je gewrichten te maken? Eigenlijk is het nog steeds niet helemaal duidelijk waarom het gebeurt, maar het blijkt dat mensen met reuma (soms) een grotere kans hebben op de oogonsteking uveïtis. 

Symptomen van uveïtis 

Bij kinderen met oligo- of polyarticulaire JIA (oJIA; pJIA) komt het nogal eens voor dat ze een oogonsteking hebben, zonder hier iets van te merken. Daarom worden deze kinderen zodra ze de diagnose jeugdreuma krijgen regelmatig gecontroleerd bij de oogarts. Krijg je in de eerste paar jaar na de diagnose reuma geen uveïtis? Dan is de kans een stuk kleiner dat je het uiteindelijk nog gaat krijgen, en kunnen de controles bij de oogarts vaak verminderd worden. Let op: elke situatie is uniek, dus luister vooral naar je eigen artsen met welk advies voor jouw situatie goed is! 

Bij (jong)volwassenen met reuma is het een ander verhaal, zij hoeven meestal niet preventief gecontroleerd te worden omdat zij wel klachten ervaren wanneer ze uveïtis ontwikkelen. Voorbeelden van symptomen zijn: rood pijnlijk oog (lang niet altijd), lichtschuwheid, tranen, wazig zien of vlekken zien. Heb je één van deze klachten? Ga dan altijd naar je huisarts of neem contact op met je reumatoloog! 

Je afweercellen en uveïtis 

Maar eerst even terug naar je immuunsysteem. Zoals je misschien wel weet (en anders weet je het nu 😉) bestaat je immuunsysteem grofweg uit twee delen: je aangeboren afweersysteem en je aangeleerde afweersysteem. Een paar voorbeelden van afweercellen van je aangeboren afweersysteem zijn monocyten, macrofagen en neutrofielen. Stel, je krijgt een infectie, dan reageren deze afweercellen als eerste om te infectie te bestrijden. Daarbij ‘trainen’ ze het aangeleerde afweersysteem, wat bestaat uit o.a. zogenoemde T-cellen en B-cellen. Deze cellen worden heel specifiek getraind voor een virus of bacterie, en maken zogenoemde ‘geheugencellen’ aan. Mocht je later in je leven opnieuw dezelfde infectie krijgen, dan kunnen deze geheugencellen heel snel reageren zodat je uiteindelijk minder ziek wordt dan de eerste keer dat je de infectie kreeg. 

Maar helaas, ook deze cellen kunnen de fout ingaan en ontsteking veroorzaken wanneer dat juist níet moet. Zit de fout in het aangeboren afweersysteem, dan heet dat een auto-inflammatoire ziekte. Gaan juist de cellen van het aangeleerde afweersysteem de fout in, dan heeft dat een auto-immuunziekte. Als we het dan hebben uveïtis, dan gaan hierbij de cellen van het aangeleerde afweersysteem (dus de T- en B-cellen) de fout in en vallen cellen in je oog aan, wat dus de oogontsteking veroorzaakt. De precieze oorzaak is hier helaas nog niet van bekend en er wordt veel onderzoek naar gedaan. Wel is al gebleken dat het hebben van specifieke genen een rol kan spelen in het wel of niet ontwikkelen van uveïtis. 

Verschillende soorten reuma en uveïtis 

Wanneer het gaat om kinderen worden vooral de kinderen met oJIA en pJIA gecontroleerd bij de oogarts, maar de kinderen met sJIA meestal niet? Waarom is dat? Nou, dat heeft te maken met dat bij sJIA andere afweercellen de ontstekingen veroorzaken. sJIA is eigenlijk een auto-inflammatoire aandoening in plaats van een auto-immuunaandoening, dus voornamelijk gaan de afweercellen van het aangeboren afweersysteem de fout in. En zoals hierboven beschreven gaan bij uveïtis ook de cellen van het aangeleerde immuunsysteem de fout in en is de kans op uveïtis dus groter bij oJIA en pJIA. 

Hetzelfde geldt voor als je 18 jaar of ouder bent en wordt gediagnosticeerd met bijvoorbeeld spondyloartritis (auto-immuunziekte) of de ziekte van Still (volwassen variant van sJIA en dus auto-inflammatoire ziekte). Maar hierbij geldt dat uveïtis echt wel een heel stuk minder voorkomt bij (jong)volwassenen die een vorm van reuma krijgen dan bij jeugdreuma, én dat volwassenen in de meeste gevallen dus wél klachten ervaren in tegenstelling tot kinderen. 

Bijzonder en ingewikkeld hè, hoe je immuunsysteem in elkaar zit!  

Dit stuk is geschreven door Corlinda. Meer lezen over uveïtis en reuma?

  • Chang MH, Shantha JG, Fondriest JJ, Lo MS, Angeles-Han ST. Uveitis in Children and Adolescents. Rheum Dis Clin North Am. 2021;47(4):619-41.
  • Onel KB, Horton DB, Lovell DJ, Shenoi S, Cuello CA, Angeles-Han ST, et al. 2021 American College of Rheumatology Guideline for the Treatment of Juvenile Idiopathic Arthritis: Therapeutic Approaches for Oligoarthritis, Temporomandibular Joint Arthritis, and Systemic Juvenile Idiopathic Arthritis. Arthritis Care Res (Hoboken). 2022;74(4):521-37. 
  • Richtlijn JIA en uveïtis: https://richtlijnendatabase.nl/richtlijn/uveitis/screening_bij_kinderen_met_jia_bij_uveitis.html
POSTED BY Rebecca | jan, 23, 2025 |