De reumaconsulenten van het Erasmus MC, Hetty, Helene en Annemarie, beantwoorden vragen over erfelijkheid en zwangerschap met reuma. 

We hebben waarschijnlijk allemaal de vraag gehad bij de reumatoloog “Zit reuma in de familie?”. Laten we daarom direct met de belangrijkste vraag beginnen. Is reuma erfelijk overdraagbaar?
Er zijn meerdere factoren van toepassing als iemand reuma krijgt. We weten nog niet alle factoren. Er zijn veel omgevingsfactoren die van belang zijn, zoals roken of infecties. Er is een heel klein stukje verantwoordelijk als erfelijke factor. Je ziet soms dat reuma vaker voorkomt in families, maar de kans dat je de ziekte overdraagt als vader of moeder zijnde is minder dan 5% (rond de 2%). 5% is sowieso de kans van elke moeder op een kindje met een afwijking. Dus de kans dat je een kindje krijgt die reuma kan ontwikkelen is niet hoger als je zelf reuma hebt.

Tijdens de informatieavond is er ook gesproken over genetisch onderzoek. Zijn er afwijkingen in de genen die voorkomen bij mensen met reuma?
Er zijn geen genetische afwijkingen in de genen te vinden. Er zijn wel factoren, zoals reumafactor en anti ccp die iets zeggen over het ziekteverloop. Mensen met deze factoren hebben meer kans op een ziekte die schade aan de botten kan geven, dan mensen zonder die factoren.

In hoeverre heeft de reuma invloed op de gezondheid van toekomstige kinderen?
In principe geen. Zorg er als ouders wel altijd voor dat reuma goed behandeld is. Het is belangrijk dat je goed voor je kindje kunt zorgen. Het is niet zo dat je als ouder met reuma meer kans hebt op een ongezond kindje.

Stel ik zou graag zwanger willen worden, welke stappen zou ik moeten ondernemen? Wat zijn de dingen waar ik rekening mee moet houden?
Sommige medicatie moet lang van tevoren gestopt worden. Bijvoorbeeld methotrexaat of leflunomide. Drie maanden voordat je mag beginnen met zwanger worden (of zwanger maken) moet je dan stoppen met die medicatie. We weten dat als reuma niet rustig is, je dan ook niet zo goed zwanger kunt worden. Dus om alleen met medicatie te stoppen, zou onhandig zijn. Je moet dan wel iets anders gebruiken waarmee de reuma rustig blijft. Salazopyrine en plaquenil zijn bijvoorbeeld middelen die dan geschikt zijn. Prednison in lage dosering kan ook. Soms gebruiken we ook biologicals, maar dan moet dat echt nodig zijn, want de lange termijn effecten zijn daarvan nog niet bekend. Voor mannen gelden weer andere regels. Sulfasalazine is dan bijvoorbeeld weer niet handig, want dat beïnvloed het sperma. Overleg dus altijd met je reumatoloog en doe dat voordat je daadwerkelijk actief wil gaan beginnen met je zwangerschapswens.
Verder geldt dat je na de zwangerschap bij een vrouw soms een flare up ziet. Meestal zo’n 6 weken na de bevalling. Het is dan handig om alvast te weten wat je met je medicatie moet doen, maar ook of je handige spullen in huis hebt en ergonomische alles hebt ingericht. Er zijn verschillende tips daarover ook te vinden in het boek ”leven met RA” van prof. Hazes. Hierin hebben we alle tips van moeders en vaders geclusterd om voor anderen handig te zijn. Ongeveer de helft krijgt een opvlamming en soms verschilt het of je borstvoeding of flesvoeding geeft. Ook daarop moet je medicatie worden aangepast. Laat de reumatoloog en de reumaconsulent met je meedenken.

Heeft reuma invloed op de vruchtbaarheid?
Ja, actieve reuma zorgt dat je minder snel zwanger wordt. 70-80% van de gezonde populatie is binnen 1 jaar zwanger. Voor reumapatiënten ligt dat percentage lager, namelijk op 58%. In principe kun je er dus op rekenen dat je met reuma minder snel zwanger wordt.
Het is van belang dat je een rustig moment kiest. Als je ziekte rustig is, is je lichaam sneller geneigd zwanger te worden. Maar dat geldt voor alle moeders in spe. Ook veel stress kan er onder anderen voor zorgen dat zwangerschap minder snel optreedt. Op het moment dat je ziekte rustig is, heb je dus het meeste kans om zwanger te worden.

Het is bekend dat de meeste medicijnen zoals methotrexaat niet mogen worden gebruikt bij een zwangerschap omdat dit nadelige effecten kan hebben op het kind. Is de zwangerschap dan niet erg zwaar zonder deze medicijnen?
Jazeker. Daarom moet er ook altijd iets van medicatie zijn. Vaak hebben moeders bijvoorbeeld al eerder sulfasalazine of plaquenil gebruikt zonder succes. Als je van mtx terug moet naar sulfasalazine, denk je misschien dat het niet zal helpen. Toch zie je vaak dat als je ziekte rustig is, je het met deze middelen ook wel goed doet. Verder is prednison dan heel handig om de ziekte rustig te houden.